در این مقاله قصد داریم با کولر گازی، نحوه سرماسازی، انواع کولر گازی و مقایسه کولر گازی و آبی آشنا شویم. کولر گازی یکی از سیستم‌های خنک کننده است زیرا به سرعت از گرمای محیط می‌کاهد در این مقاله می‌خواهیم چگونگی سرما سازی انواع کولر گازی و مزایا و معایبش را نسبت به کولر آبی بازگو کنیم پس با ما همراه باشید.
چه نوع کولر گازی بخریم؟
کولرهای گازی به سه نوع کلی تقسیم می‌شوند: کولر اسپلیت، کولر پنجره‌ای و کولرهای ایستاده. البته مدل‌های دیگری با ساختارهای خاص هم وجود دارند، اما از آنجایی که تنها از این سه مدل در مصارف خانگی و اداری استفاده میشود تنها به این سه مدل پرداخته‌ایم. هر کدام از این سه مدل مزایا و معایبی دارند که باعث میشود برای عده‌ای جذاب باشند و برای سایرین فاقد جذابیت. این شما و این هم سه مدل مورد نظر ما:
الف) کولر گازی پنجره‌ای نیاز به برق‌کشی جداگانه‌ای ندارد و تنها با وصل کردن کابل برق به پریز شروع به کار می‌کند. در این نوع، نیازی به سوراخ کردن دیوار و رد کردن لوله‌های مسی هم نیست. بدنه‌ی یکپارچه‌ی کولر به‌سادگی درون پنجره جا می‌خورد و به‌سرعت آماده‌ی استفاده میشود. قیمت پایین و قدرت خنک‌کنندگی زیاد، از مزیت‌های اصلی این کولرها است و وزن زیاد و مصرف برق به‌شدت بالا در کنار ایجاد سروصدا، نقاط ضعف کولرهای پنجره‌ای به شمار می‌روند.
ب) نوع دوم کولر اسپلیت است. کولرهای اسپلیت قیمت بیشتری در مقایسه با کولرهای پنجره‌ای دارند؛ اما مصرف برق‌شان به‌مراتب کمتر است و در درازمدت صرفه‌‌ی اقتصادی خود را نشان می‌دهند. کولرهای اسپلیت از دو تکه‌ی داخلی و بیرونی تشکیل شده‌اند که برای اتصال این تکه‌ها به یکدیگر – که به هر کدام یک یونیت گفته میشود – باید از لوله‌های مسی انتقال حرارت استفاده شود. معمولا برای زیبایی بیشترِ یونیتِ داخلی کاری می‌کنند که لوله‌های مسی در معرض دید نباشند. به همین دلیل با ایجاد حفره‌هایی درون دیوار، لوله‌های مسی را از درون آن رد می‌کنند. سختی این کار و نیاز به بازکردن یونیت داخلی برای اتصال برق کولر از جمله‌ی دلایلی هستند که باعث میشود برای راه‌اندازی کولرهای اسپلیت به یک نصاب حرفه‌ای و ماهر نیاز پیدا کنید. سازندگان کولرهای اسپلیت معمولا مشخص می‌کنند حداکثر فاصله‌ی مابین پنل و موتور – که به وسیله‌ی لوله‌های مسی به هم وصل می‌شوند – باید چقدر باشد. دقت کنید اگر امکان نصب موتور در فاصله‌ی بین ۵ تا ۱۰ متری پنل را ندارید، یا از فکر کولر اسپلیت بیرون بیایید یا حتما کولری بخرید که در ساختمان شما جوابگو باشد.
در هنگام زمستان می‌توان کولرهای پنجره‌ای را خیلی ساده از جایگاه خارج کرد و تا شروع مجدد فصل گرما، در مکان امنی قرار داد؛ کاری که در مورد کولر اسپلیت قابل انجام نیست و باید همیشه وجود آن در نمای اتاق‌تان را تحمل کنید. این را هم در نظر داشته باشید که اکثر کولرهای اسپلیت دارای چرخه‌ی معکوس هستند و می‌توانند در فصل سرد برای گرمادهی مورد استفاده قرار بگیرند. به این کولرها، «کولر سرد و گرم» هم گفته میشود که درست یا غلط بودن انتخاب آن‌را به عهده‌ی خودتان می‌گذاریم
ج) کولرهای ایستاده اما کاربردهای خاصی دارند. از این کولرها یا در مصارف صنعتی استفاده میشود یا مصارف خانگی بسیار خاص. مصارف صنعتی شامل مکان‌های عمومی پر رفت‌وآمد (پایانه‌های مسافربری، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مساجد و…) می‌شوند. آن دسته از کاربرانی که امکان نصب کولر پنجره‌ای ندارند یا به دلیل مستاجر بودن، اجازه‌ی دخل و تصرف در دیوار منزل مسکونی را ندارند هم ممکن است به‌ناچار به سمت این کولرها سوق داده می‌شوند.
مقایسه کولر گازی و آبی
کولرهای گازی بر خلاف کولر های آبی رطوبت محیط را افزایش نمی‌دهد پس در مناطق مرطوب کارایی زیادی می‌توانند داشته باشند. از این جهت برای محیط‌های شرجی بسیار مناسب است.
کولر گازی نام مصطلح فارسی است که به کلیه دستگاه‌های شامل چرخه سرمایش مبتنی بر تراکم و انبساط گاز اطلاق میشود. نام انگلیسی این گونه تجهیزات Air Conditioner است.
انتخاب کولر گازی بر اساس متراژ
برای افزایش بهره وری یکی از مهمترین معیارهای انتخاب کولر گازی متراژ اتاق یا خانه ای است که برای آن قصد خرید کولر گازی را دارید. هر کولر گازی قدرت خنک‌کنندگی(BTU) متفاوتی دارد که عددی بین ۵۰۰۰ تا بالاتر از ۲۰۰۰۰ می باشد. برای مثال برای خانه ای با متراژ ۱۸۰متر کولر گازی با بی تی یو ۱۴۰۰۰ پیشنهاد میشود و برای خانه ای با متراژ ۶۰متر کولر گازی با قدرت خنک کنندگی(BTU) 8000 پیشنهاد میشود.
تفاوت کولر گازی کم مصرف (اینورتر) و غیر اینورتر؟
اگر شما تصمیم گرفته اید که یک کولر گازی اسپلیت خریداری کنید باید بدانید که دو نوع کولر گازی اینورتر (کم مصرف) و غیر اینورتر وجود دارد. اگر مصرف انرژی برای شما از اهمیت ویژه ای برخوردار است مطمئن شوید که کم مصرف ترین کولر گازی را می خرید. تکنولوژی اینورتر باعث کاهش مصرف انرژی و در نتیجه کاهش هزینه قبض هایتان می شود.
کولرهای کم‌مصرف نسل جدید دو تفاوت اصلی با کولرهای قدیمی دارند که با همین تفاوت توانسته‌اند مشکلات مصرف برق را تا حد قابل قبولی کم کنند.
گاز مصرفی در این کولرها بسیار سردتر از گازهای مصرفی کولرهای قدیمی می‌باشد. زیرا دمای جوشش گاز کولرهای اینورتر منفی ۵۲ درجه سانتی گراد است و این در حالی است که دمای جوشش گاز کولرهای قدیمی غیر اینورتر ۴۱ درجه سانتی‌گراد بوده که این تفاوت در سیستم های تهویه مطبوع بسیار قابل‌توجه و نقش مهمی در تولید سرما در بازه زمانی کمتر خواهد داشت.
ساختار کمپرسور یا همان قلب تپنده سیستم تهویه مطبوع یا کولر گازی های قدیمی همان‌طور که در بالا توضیح داده‌شده به نحوی است بعد از هم‌دما شدن محیط با دمایی که شما برای کولر گازی تنظیم کرده‌اید موتور یا کمپرسور کولر گازی کاملاً خاموش و منتظر خواهد ماند تا دوباره از طریق فرمان مادربرد به کار گیری شود که همین استارت مجدد باعث مصرف جریان بالایی از برق است.
اما در کولرهای اینورتر با توجه به کمپرسور و قطعات و مدارات فرمانی که در آن کار برده شده است سیستم به نوعی طراحی شده که کمپرسور هیچ‌گاه کاملاً از مدار خارج نمی‌شود تا برای روشن شدن دوباره جریان بالایی بخواهد بلکه دور حرکتی یا قدرت موتور به حدعقل خود خواهد رسید تا برای خنک کردن مجدد محیط نیاز به جریان بالایی برای استارت نباشد.
معایب کولر گازی اینورتر
هزینه زیاد این کولر گازی نسبت به سیستم های قدیمی تر کولر گازی که این افزایش هزینه از ۲۰ تا ۴۰ درصد قابل تغییر است.
به دلیل اینکه تمامی برنامه های صادر شده در این سیستم کاملا دیجیتال است و توسط مادربرد مرکزی صادر میشود در صورت بروز هرگونه مشکل برای این برد به هیچ عنوان امکان راه اندازی این سیستم نیست.
انحصار خدمات و قطعات توسط شرکت تولید کننده که اگر از شرکتی که خدمات پس از فروش مناسبی در ایران ندارد خریداری شود امکان روبرور شدن با مشکل برای تامین قطعات زیاد است. برای تعمیر این کولر گازی نیاز به تعمیرکاران متخصص بوده که علاوه بر تجربه نیاز به دانش فنی بالایی نیز هست.
قدرت خنک‌کنندگی چقدر باشد؟ کولر گازی چندهزار بخریم؟
خنک‌کنندگی کولر گازی با واحد BTU اندازه‌گیری میشود و به‌صورت مضربی از ۱۰۰۰ نشان داده میشود. واحد BTU در واقع استاندارد اندازه‌گیری قدرت سرمادهی در بریتانیا است (British Thermal Unit) و در نام‌گذاری واحد هم به این موضوع اشاره شده است. ولی معمولا در معرفی کولرها از عنوان‌کردن واحدش صرف‌نظر می‌کنیم و مثلا می‌گوییم یک کولر ۱۸ هزار یا ۲۴ هزار می‌خواهیم.
توجه به این عدد شاید مهمترین مولفه‌ای باشد که برای خرید کولر باید در نظر داشته‌باشید. اگر ظرفیت خنک‌کنندگی کولری که انتخاب می‌کنید کمتر از سطح نیازتان باشد، با مشکل عدم کارایی کافی مواجه خواهید شد و محیط‌تان آن‌طور که انتظار دارید خنک نخواهد شد. چنانچه کولری با ظرفیت بیشتر از نیازتان تهیه کنید، مجبور هستید زودبه‌زود آن را خاموش کنید تا از سرما نخ نزنید! به‌علاوه بحث مصرف بیش‌ازحد انرژی هم سر راه‌تان خواهد بود. در کنار همه‌ی این‌ها باید توجه داشته باشید که کولرهای گازی به دلیل ماهیت عملکردی‌شان رطوبت محیط را می‌گیرند و آن را به‌صورت آب به بیرون هدایت می‌کنند. یک کولر با قدرت خنک‌کنندگی زیاد می‌تواند رطوبت اتاق‌تان را به کلی از بین ببرد و اتاقی کاملا خشک را تحویل دهد. در یک اتاق خشک نفس‌کشیدن سخت‌تر خواهد بود.
این‌ها را گفتیم تا برسیم به این مطلب که انتخاب قدرت مورد نیاز در کولر، مبحثی کاملا حرفه‌ای است و باید به متخصص‌اش سپرده شود. برای انتخاب ظرفیت باید به چند فاکتور مهم توجه شود: نوع محیط (ویلایی، آپارتمانی، دوبلکس)، نوع کاربری (مسکونی یا تجاری)، نوع اقلیم (مثلا جنوب یا مرکزکشور)، میزان نورگیر بودن، میزان رفت‌وآمد، تعداد تجهیزات گرمازای موجود در محیط، تعداد افراد حاضر در محیط و چند فاکتور دیگر از مواردی هستند که در تعیین قدرت کولر مورد نیاز شما نقش اساسی ایفا می‌کنند. بنابراین حتما از یک متخصص در این زمینه مشورت بگیرید. این را به عنوان یک مثال از ما داشته باشید که معمولا برای یک آپارتمان مسکونی با متراژ بین ۷۰ تا ۱۰۰ متر، یک کولر ۲۴ هزار پیشنهاد می‌دهند و برای اتاق‌خواب، کولرهای ۹ تا ۱۲ هزار را توصیه می‌کنند.
BTU چیست و در کولر گازی چگونه محاسبه می شود ؟
بی تی یو(BTU) واحد اندازه گیری انرژی گرمایی در تاسیسات برودتی و حرارتی می باشد. در تعریف هر BTU میزان گرمایی است که دمای یک پوند آب را در فشار یک اتمسفر یک درجه از ۶۰ درحه فارنهایت به ۶۱ درجه فارنهایت برساند. واحد BTU در واقع استاندارد اندازه‌گیری قدرت سرمادهی در بریتانیا است ولی معمولا در معرفی کولرها از عنوان کردن واحدش صرف‌نظر می‌کنیم و مثلا می‌گوییم یک کولرگازی ۱۵۰۰۰ یا ۲۳۰۰۰ می‌خواهیم.
مصرف برق کولر گازی چقدر است؟ قبض برق‌مان زیاد نمی‌آید؟
در مورد نوع برق مصرفی حتما مفصل تحقیق کنید. همان‌طور که در ابتدا هم گفتیم، مصرف برق کولرهای پنجره‌ای خیلی زیاد است و دلیل اصلی ارزان بودن‌شان هم همین مصرف زیاد است. همان‌طور که مصرف بنزین در مورد خودروی زیر پایتان مهم است، لطفا در مورد مصرف برق کولری که قرار است حداقل به مدت سه ماه شب و روز روشن باشد، وسواس به خرج دهید. کمپرسورِ کولرها هم در طول زمان با بهینه‌سازی‌هایی همراه شده‌اند که به مصرف کمتر برق منجر میشود. به اینورتر بودن حتما دقت کنید و فاکتور بعدی را هم حتما در نظر داشته باشید.
اما در مورد اینکه برق مورد نیاز کولرتان چطور باید تامین شود هم از قبل تحقیق کنید. اکثر کولرهای خانگی با برق تک‌فاز کار می‌کنند و برخی هم به برق سه‌فاز نیاز دارند. برای کولرهای پنجره‌ای و اسپلیت، همان برق تک‌فاز هم کفایت می‌کند؛ اما در مورد کولرهای ایستاده و آن‌هایی که برای فضاهای شلوغ طراحی می‌شوند، به برق سه‌فاز نیاز خواهید داشت.
راستی، میزان صدای کولر گازی از ابتدا مشخص است؟
کولری بخرید که صدای کمتری تولید کند. کم‌صداتر بودن باعث میشود هنگام مهمانی یا مهم‌تر از آن در حین خواب، محیط آرامی داشته باشید و از آن آرامش بگیرید. چطور می‌توان فهمید چه کولری کم‌صداتر است؟ خیلی ساده می‌توان به عدد دسی‌بل (db) کولر دقت کرد؛ کمتر بودن این شاخص به معنای کم‌صداتر بودن است. این عدد را همه‌ی سازنده‌ها در کاتالوگ محصولات خود عنوان می‌کنند.
