در سال‌های اخیر تنوع و فراوانی مسواک‌ها در سطح بازار چنان زیاد شده است که بسیاری از افراد برای انتخاب و خرید مسواک مناسب، دچار سردرگمی می‌شوند.
جدا از مارک‌‌های مختلف، هر کارخانه انواع متعددی از مسواک را در شکل‌ها، اندازه‌ها و البته قیمت‌های مختلف به بازار معرفی کرده است. بهترین راه برای انتخاب مسواک این است که از دندانپزشک خود بخواهید با توجه به شرایط لثه و دندان‌هایتان، مسواک مناسبی را به شما پیشنهاد کند. موارد زیر می‌تواند انتخاب مسواک را برای شما ساده‌تر کند.
1- سايز سر مسواك بايد متناسب با اندازه دهان شما انتخاب شود. اگر سر مسواك بزرگ باشد امكان دسترسي به همه نواحي دهان را محدود مي‌نمايد.
2- موهاي مسواكتان را از نوع نرم (soft) انتخاب كنيد. استفاده از مسواك‌هاي سخت(Hard) به لثه شما آسيب مي‌رساند.
3- جنس موهاي مسواك بايد از نايلون و سر موهاي آن گرد باشد.
4-دسته مسواكتان بلند و حجيم باشد تا به خوبي در دستان شما قرار گرفته، كنترل بهتري در حين مسواك زدن داشته باشيد.
5- زاويه بين دسته و سر مسواك نبايد زياد باشد و دسته بايد با شيب ملايمي به سر وصل شود.
6- سليقه و نظر شما در انتخاب مسواك بسيار مهم است. رنگ و طرحي را انتخاب نماييد كه حس خوبي به شما منتقل و تمايل بيشتري براي مسواك زدن در شما ايجاد نمايد.
چه زماني بايد مسواك خود را عوض نماييم؟
هر زمان كه موهاي مسواك شما بدفرم و ساييده شد، لازم است مسواك خود را عوض نماييد. مسواك كهنه با الياف كج و بد شكل نه تنها دندانهاي شما را به خوبي تميز نمي كند، بلكه با حمل باكتري هاي مضر مي تواند سبب بيماري هاي لثه گردد.
زمان تغيير مسواك معمولا بين 3 تا 4 ماه مي باشد. در صورتيكه مسواك شما پس از مدت كوتاهي مثلا دو هفته كج و بد شكل مي شود، نشانه آن است كه شما با نيروي بسيار زيادي مسواك مي‌زنيد و بايد فشار دست خود را حين مسواك زدن كاهش دهيد. اما اگر با گذشت شش ماه، مو هاي مسواك شما تغييري نكرده است، احتمالا شما با فشار بسيار كمي مسواك مي زنيد يا به صورت مرتب از مسواك خود استفاده نمي‌نماييد. افراد بيمار بهتر است مسواك خود را در شروع بيماري و پس از بهبودي كامل تغيير دهند تا ميكروب‌ها و باكتري‌هاي بيماري زا در موهاي مسواكشان باقي نمانند.
چگونه از مسواك خود نگهداري كنيم؟
از قرار دادن مسواك خود داخل حمام يا دستشويي خودداري نماييد. محيط نگهداري مسواك بايستي خشك باشد. پس از هر بار استفاده از مسواك، آن را كامل بشوييد و باقي مانده خمير دندان يا خرده‌هاي غذا را از لابه‌لاي موهاي آن خارج نماييد. پس از شستن مسواك آن را خوب تكان دهيد تا قطرات آب از بين موهاي مسواك خارج شوند. محيط مرطوب بين موهاي مسواك، مكان مناسبي براي تجمع و رشد باكتريها و قارچ‌ها مي‌باشد. استفاده از درپوش براي حفاظت مسواك در مقابل گرد و غبار و آلودگي محيط بسيار مناسب است، اما در صورتيكه از درپوش استفاده مي‌كنيد هرگز مسواك خيس را داخل درپوش قرار ندهيد.
انتخاب مسواك مناسب براي كودكان
مسواك هاي مخصوص كودكان غالبا به گونه اي طراحي مي شوند كه جذابيت لازم براي ترغيب كودك به مسواك زدن را داشته باشند. مسواك مناسب براي كودك شما لازم است ويژگي هاي زير را داشته باشد:
1- سر مسواك كوچك باشد تا در دهان كودك جا شود و سبب آزردگي وي نشود.
2- موهاي مسواك از نوع نرم (soft) باشد.
3- موهاي مسواك نايلوني و سر آن گرد باشد.
4- دسته مسواك ضخيم باشد تا به راحتي در دست كودك قرار گرفته و كودك بتواند به خوبي مسواك را كنترل نمايد.
در صورتيكه كودك شما از مسواك برقي استفاده مي نمايد حتما هنگام مسواك زدن بر كار او نظارت داشته باشيد!
دسته های مسواک
۱. دسته های صاف: تمام مسواک های معمول و کلاسیک چنین دسته ای دارند و کنترل کردن آنها آسان تر از بقیه است.
۲. دسته های زاویه دار: این دسته ها برای مسواک هایی طراحی شده اند که برای تمیزکردن نواحی سفت و زاویه دار مثل دندان های عقبی و دندان هایی که فاصله بسیار نزدیکی با همدیگر دارند، به کار می روند.
۳. دسته های متحرک: این دسته ها امکان حرکت بهتر روی دندان ها را فراهم می کنند و آسیب کمتری به لثه ها می زنند به خصوص اگر لثه های حساسی دارید.
۴. دسته های چسبی: جنس این دسته ها از پلاستیک چسبنده است که به دست می چسبد و نمی گذارد مسواک از دستتان بلغزد. این نوع برای کودکان هم مناسب است.
۵. مسواک های چندوجهی: این مسواک ها طوری طراحی شده اند که در یک زمان کار همه انواع مسواک ها را به خوبی انجام می دهند. با این مسواک ها می توان سطح کناره ها و لابه?لای دندان ها را تمیز کرد. این مسواک بیشتر برای کسانی که دندان های مرتب و ردیفی دارند، مناسب و برای پدر و مادرهایی که در مسواک زدن به فرزندشان کمک می کنند و می خواهند مطمئن شوند همه جای دندان ها را تمیز کرده اند، بهترین است.
وقتی موهای مسواك آشفته می‌شود!
مسواك‌ها بعد از مدتی استفاده، كهنه می‌شوند و كارایی خودشان را از دست می‌دهند. مسواك زدن با مسواك كهنه می‌تواند تا ۳۰ درصد از كارایی مسواك كم كند. برای عوض كردن مسواك زمان خیلی دقیقی را نمی‌‌توان بیان كرد. این قضیه بستگی به آن دارد كه شما روزی چند بار مسواك می‌زنید و با چه نیرویی مسواك را به دندان‌هایتان می‌فشارید. به عبارتی هر چه بیشتر از مسواكتان كار بكشید، زودتر فرسوده می‌شود. هرگاه موهای مسواك از حالت توازی خارج بشوند و نظم آنها به هم بخورد، باید جایگزین شوند. زمان تقریبی هر سه ماه یك بار برای جایگزینی مسواك بیان شده است. اگر مسواك شما در زمانی زودتر از دو ماه خراب می‌شود و نظم موهای آن به هم می‌خورد، به آن معناست كه شما بسیار سخت و با نیروی بیش از حد مسواك می‌زنید و باید از فشار مسواك خود كم كنید تا دندان‌ها و لثه‌هایتان آسیب نبیند. اگر با یك مسواك كهنه و خراب مسواك بزنید، نه تنها دندان‌هایتان خوب تمیز نمی‌شوند بلكه موهای شكسته مسواك ممكن است به لثه‌های شما آسیب برساند. از طرفی همین موهای شكسته محل تجمع میكروب‌ها خواهند شد.
مسواك‌های بچه‌ها زودتر كهنه می‌شود چون بچه‌ها اغلب مسواك را گاز می‌گیرند كه همین كار باعث می‌شود موهای آن خیلی زودتر شكسته شود. در انتخاب مسواك برای بچه‌ها هم خیلی دقت كنید. مسواكی كه اندازه آن برای دهان كودكان مناسب نباشد و بیش از حد بزرگ باشد، ممكن است دهان و لثه های كودك را زخمی و مسواك زدن را برای او دردناك كند. این قضیه باعث می‌شود كه كودك كم‌كم از مسواك زدن بیزار شود. بعضی از كارخانه‌ها برای هر گروه سنی كودكان، مسواكی متناسب با اندازه دهان آنها ساخته‌اند.
آيا مسواك برقي به مسواك دستي ارجحيت دارد؟
در حقيقت مسواك هاي برقي اثري بهتر از مسواك هاي معمولي ندارند. اما بعضي افراد از مسواك زدن با مسواك برقي لذت مي برند و همين امر باعث مي شود زمان بيشتري را صرف مسواك زدن كنند و يا دفعات آن را افزايش دهند. لذا همين امر موجب بهبود بهداشت دهان اين افراد مي شود. از طرفي براي افرادي كه توانايي بدني كمي دارند و قادر به كنترل مسواك نيستند، مانند مبتلايان به آرتريت(التهاب مفاصل)، استفاده از مسواك برقي راحت تر و مفيد تر است.
دركنار اين مزيت ها بايد به قيمت نسبتا بالاي اين نوع مسواك ها در مقايسه با مسواك معمولي اشاره كرد. مسواك هاي معمولي ارزان تر و متنوع تر بوده، نيازي به باتري وشارژ ندارند.
