راهنمای خرید پاور کامپیوتر

یکی دیگر از اصلی ترین اجزا تشکیل دهنده ی یک کیس کامپیوتر در هنگام خرید کیس دست دوم ، پاور می باشد که همانند مادربرد ، رم و کارت گرافیک نقش اصلی را در یک سیستم ایفا می کند . خیلی از افراد در هنگام خرید کامپیوتر و یا دست دوم وقتی به قسمت انتخاب پاور می رسند تصمیم می گیرند که اقدام به خرید پاور کامپیوتر ارزان قیمت می کنند و تصورشان این گونه است که کارت گرافیک و رم و مادررد را پر قدرت می خرند و یک پاور معمولی با قیمت مناسب بر روی سیستم نصب می کنند که این تصور به طور کلی غلط است پاور باید جز دسته ی قدرتمند تری ها باشد تا بتواند برق مورد نیاز برای اجزای سیستم را تامین کند .

در هنگام خرید کیس دست دوم بسیار دقت کنید و پاور آن را به خوبی بررسی نمایید تا از برند معتبری باشد در این مقاله ما به معرفی راهکارهایی برای انتخابی درست در هنگام خرید پاور کامپیوتر معرفی کرده ایم تا در هنگام خرید شما با اطلاعات کامل به انتخاب پاور مورد نیاز خود بپردازید .‌

بدانید به چند وات نیاز دارید

تولیدکننده‌های پاور، قدرت خروجی محصولشان را با واحد وات (Watt) معرفی می‌کنند. قدرتی که برای یک پاور کامپیوتر اعلام می‌شود، حداکثر توانی است که در حالت پیک (حداکثر) توسط پاور ارائه می‌شود؛ در حالی که در حالت پایدار، قدرت پاور به مراتب کمتر از میزان اعلام‌شده است. پاورهایی که در حال حاضر در بازار یافت می‌شوند از ۲۰۰ وات تا ۱۸۰۰ وات تنوع دارند. شما باید توان تقریبی مورد نیاز (معروف به TDP) هر یک از قطعات فعلی یا آینده‌ی کامپیوترتان را بدانید تا بتوانید با جمع زدن آن‌ها، پاوری با قدرت مناسب انتخاب کنید. استاندارد نانوشته‌ای وجود دارد که می‌گوید قدرت پاور باید به میزان مشخصی از نیاز اسمی کامپیوتر بیشتر باشد. مثلا اگر مجموع توان مورد نیاز کامپیوترتان ۳۰۰ وات است، یک پاور ۶۰۰ واتی انتخاب مناسبی خواهد بود. باز مثلا در یک کامپیوتر حرفه‌ای که به ۷۰۰ وات نیاز دارد، انتخاب یک پاور ۱۲۰۰ وات عقلانی خواهد بود. اگر تا مدت‌های مدید قصد ندارید قطعات کامپیوتر را به‌روزرسانی کنید، به اندازه‌ی نیازتان پاور انتخاب کنید. اما اگر کمی هم احتمال می‌دهید در یکی دو سال آینده بخواهید یک کارت گرافیک جدید بخرید، پاوری با قدرت بیشتر از نیاز فعلی‌تان انتخاب کنید. کارت گرافیک سهم‌ زیادی از مصرف برق کامپیوتر دارد و برای انتخاب پاور باید به آن توجه کرد. برای کامپیوتری که قرار نیست کار خاصی انجام دهد و بویی از کارت گرافیک مجزا هم نبرده است، یک پاور ۳۰۰ واتی به خوبی جوابگو خواهد بود. اما اگر کارت گرافیک مجزایی روی مادربردتان نصب می‌کنید، حتما روی سایت سازنده کارت گرافیک چک کنید که حداقل منبع تغذیه‌ی پیشنهادی برای آن چند وات است.

نکته ی دیگری که باید بسیار به آن توجه کنید کارت گرافیک شما می باشد که کارت گرافیک سیستم شما چه میزان مصرف انرژی دارد زیرا همان طور که می دانید کارت گرافیک ها بیشترین سهم از مصرف برق را دارند پس در هنگام خرید پاور کامپیوتر اگر کارت گرافیک شما قوی است قطعا باید یک پاور پر قدرت خریداری نمایید .

در هنگام خرید کامپیوتر دست دوم و همچنین کامپیوتر نو بسیاری از افراد یک تصور غلط از میزان مصرف برق سیستم دارند و فکر می کنند که هرچه توان اعلام شده ی پاور بیشتر باشد مصرف برق بیشتری هم دارد باید گفت که این طرز تفکربرای محاسبه ی برق مصرفی یک سیستم اشتباه است و میزان برق مصرفی سیستم بستگی به میزان انرژی مورد میاز تک تک قطعات داخل سیستم دارد مثلا در کامپیوتری که قطعاتش مجموعا به 200 وات توان نیاز دارند، چه از یک پاور ۵۰۰ وات استفاده کنید و چه یک پاور ۱۰۰۰ وات، مصرف توان همان 200 وات است‌

تناسب ویرایش پاور با توجه سخت افزار به کار برده شده

یکی از مهمترین پارامترهای پاور ، حتی قبل از در نظر گرفتن توان آن ، ویرایش پاور می باشد.جهت سیستمهای امروزی استفاده از پاورهای ویرایش ATX 12V V2.0, 2.01, 2.2, 2.3 الزامی می باشد. قابلیت اصلی اینگونه پاورها در افزایش قدرت شاخه ۱۲ ولت آنها می باشد و در اینگونه ویرایش ها، خروجی ۱۲ ولت را در حداقل ۲ لاین مجزا (متناسب با توان خروجی) ارائه می نمایند.

مهمترین دلایل این مسئله ،عدم آسیب مسیر عبوری ولتاژ با شدت جریان بالاتر از ۱۸ آمپر و همچنین عدم تاثیر گذاری نویز ایجاد شده از طرف الکتروموتورهای تغذیه شونده از شاخه اول ولتاژ ۱۲ بر روی شاخه دوم ولتاژ ۱۲ و قطعات مصرف کننده آن می باشد. همچنین توصیه می شود جهت سیستمهای حرفه ای جدید ، از پاورهای تحت استاندارد EPS ، که قابلیت های ویژه ای دارند، استفاده گردد.

کانکتورهای مورد نیازتان را بشناسید

تمام قطعات درون کامپیوتر برای فعالیت به برق نیاز دارند. حالا این برق را یا به صورت مستقیم دریافت می‌کنند یا به صورت واسطه‌ای از برق قطعات دیگر بهره‌مند می‌شوند. منظور ما در حال حاضر آن قطعاتی هستند که برق را بی‌واسطه دریافت می‌کنند و کابل مستقیمی از پاور به آن‌ها وصل می‌شود. این اتصال که به وسیله‌ی سوکت‌ها انجام می‌شود با تمام سادگی‌اش می‌تواند برایتان دردسر ایجاد کند؛ چرا که برخی سوکت‌ها جدید هستند و در پاورهای قدیمی وجود ندارند، یا اینکه پاور مدنظر شما از یک نوع سوکت خاص، به تعداد کمتری از مقدار مورد نیازتان ارائه می‌دهد. مهم‌ترین سوکت‌هایی که باید به آن‌ها دقت کنید، کانکتورهای برق مادربرد و کارت گرافیک هستند. در معرفی کانکتور برق مادربرد از دو اصطلاح ۴+۲۰ پین و ۲۴ پین استفاده می‌شود. منظور از کانکتور ۴+۲۰ پین، کانکتوری است که می‌تواند هم ۲۰ پین باشد و هم ۲۴ پین. در واقع آن چهار پین به صورت اضافه به ۲۰ پین قبلی ملحق می‌شوند تا یک کانکتور ۲۴ پین شکل بگیرد. باید بدانید که تمام مادربردهای جدید از کانکتور برق ۲۴ پین استفاده می‌کنند.

کانکتورهای مورد نیاز در کارت‌های گرافیکی کمی متنوع است. برخی از کارت‌های ارزان‌قیمت، نیاز به کانکتور برق اضافی ندارند و همان برقی که از اسلات PCI Express دریافت می‌کنند، برای فعالیتشان کفایت می‌کند. اما اکثر کارت‌های گرافیکی قدرتمند، به یک یا دو عدد کانکتور برق مستقیم نیاز دارند. دو کانکتور برق معروف در کارت‌های گرافیکی، کانکتورهای برق ۶ پین و ۸ پین هستند. کانکتور ۶ پین را به سادگی می‌توان از روی ظاهر زمختش تشخیص داد. کانکتور ۸ پین هم با شمایلی مشابه با نمونه‌ی ۶ پین و مسلما با ۲ پین اضافه قابل شناسایی است. اکثر تولیدکننده‌ها به جای ارائه‌ی این کانکتورها، از کانکتور سومی استفاده می‌کنند که کانکتور ۲+۶ پین نام دارد. سازوکار نام‌گذاری این کانکتور مشابه کانکتور ۴+۲۰ پین مادربردها است؛ یعنی کانکتوری داریم که از جمع یک ۶ پین و یک ۲ پین تشکیل می‌شود و می‌تواند هر دو کانکتور ۶ پین و ۸ پین را ارائه دهد. در این کانکتور خودتان تعیین می‌کنید که از چند پین استفاده می‌کنید؛ هر زمان که نیاز داشتید از آن ۲ پین اضافه استفاده می‌کنید و در زمان عدم نیاز، به حال خود رهایش می‌کنید. حالا تنها باید به این دقت کنید که چند عدد کانکتور ۲+۶ پین نیاز دارید و آیا پاور مدنظرتان این تعداد خروجی را دارد یا خیر. در آخر به تعداد کانکتورهای Molex و SATA هم دقت کنید. این کانکتورها را برای اتصال هارددیسک، اس اس دی و درایو نوری DVD یا Blu-Ray نیاز خواهید داشت. کانکتور SATA از Molex جدیدتر است و باید توجهتان را به آن معطوف کنید.

انتخاب پاور ، می بایست آخرین انتخاب سخت افزاری ما باشد (جهت تناسب توان آن با سایر قطعات سخت افزاری)

عموما این سوال برای ما پیش آمده که سیستم انتخابی ما چقدر مصرف می کند. قبل از پاسخ به این سوال، یک اصل را همیشه در نظر داشته باشید و آن این است که پاور به عنوان قلب سیستم شما ، می بایست آخرین انتخاب سخت افزاری شما (جهت تناسب توان و قدرت این قلب با سایر اجزای مصرف کننده اش ) باشد.

چرا که نوع قطعات انتخابی شما ، موید میزان مصرف ایشان از پاور خواهد بود. عموم سخت افزارهای امروزی، به پاورهایی با توان حقیقی حداقل ۴۰۰ وات نیاز دارند و در مورد سخت افزارهای حرفه ای این رقم به صورت تصاعدی افزایش می یابد. متاسفانه گاها در بازار مشاهده می شود که مصرف کننده ابتدا نسبت به تهیه پاور خود اقدام می نماید و سپس به دنبال تهیه سایر قطعات سخت افزاری می رود.

در حالی که ممکن است سیستم مورد نظر ایشان، نیاز به پاوری با شرایط خاص خود داشته باشد و پاور خریداری شده در ابتدای امر، جوابگوی کار و نیاز سیستم ایشان نباشد. پس بهتر است پس از تهیه سایر قطعات سخت افزاری ، نسبت به تخمین میزان مصرف کلی سیستم خود، بررسی نماییم و توان پاور را متناسب با آن در نظر بگیریم.همچنین با توجه به تنوع شکل ظاهری و کاربرد هر یک از کانکتورهای خروجی پاور، بهتر است قبل از خرید پاور نسبت به تناسب و هماهنگی تعداد و نوع کانکتورهای مورد نیاز سیستم خود با پاور مورد نظرمان، اطمینان حاصل نماییم.

● نکته: مطابق استاندارد، عمر مفید و شرایط کارکرد پاورها، تحت ۸۰ درصد لود آنها محاسبه و اعلام می گردد. از این رو اغلب تولیدکنندگان مطرح و کارشناسان جهانی تاکید می کنند که توان پاور منتخب شما ، بهتر است حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از حداکثر توان مصرفی سیستم شما باشد.

تعداد ریل‌ها را چک کنید

سازندگان پاور کامپیوتر علاوه بر اعلام قدرت خروجی، تعداد ریل‌های ۱۲V+ را هم اعلام می‌کنند. پاورها یا یک ریل ۱۲V+ خیلی قوی دارند یا اینکه به چند ریل ۱۲V+ مجهز هستند. لطفا سریع نتیجه نگیرید که پس من یک پاور با چند ریل ۱۲V+ لازم دارم؛ در پاوری که تنها یک ریل ۱۲V+ دارد، تمام قدرت پاور روی هر یک از خروجی‌ها قابل دستیابی است. اصلا فرقی نمی‌کند کانکتور برق کارت گرافیک باشد یا کانکتور SATA یا هر کانکتور دیگری. در چنین پاورهایی، حداکثر جریان قابل ارائه، مقدار زیادی است و قطعات اجازه دارند از جریان کلی ۴۰ آمپری یا بیشتر لذت ببرند. اما اگر اتفاقی بیفتد که در عملکرد پاور اختلال ایجاد کند، امکان دارد پاور جریان بیش از حدی به سمت قطعات عزیزتر از جانتان بفرستد و به سوختن آن‌ها منجر شود. در طرف مقابل، پاوری که چند ریل ۱۲V+ دارد، جریان کمتری را روی هر ریل ارائه می‌کند. در نتیجه مصرف‌کننده باید از میزان جریان مورد نیاز هر قطعه و جریان قابل ارائه روی ریل‌های پاور اطلاع دقیق داشته باشد. چرا که اگر قطعه‌ای بخواهد جریان بیشتری از یک ریل بکشد، یکی از قابلیت‌های حفاظتی پاور با نام OCP فعال می‌شود. این قابلیت موظف است از پاور در برابر افزایش بار جریان محافظت کند. با فعال شدن OCP، پاور ریست می‌شود و قبل از راه‌اندازی مجدد، باید عامل مشکل‌زا را برطرف کنید. در این حالت با وجود این که تنها یکی از ریل‌ها تحت فشار قرار می‌گیرد، باقی ریل‌ها در عین سلامت کامل ریست می‌شوند و در نتیجه هیچ خطری برای قطعات به وجود نمی‌آید. این مشکل در پاورهای تک ‌ریل اتفاق نمی‌افتد. اما اگر مشکل OCP در چنین پاورهایی رخ بدهد، به دلیل افزایش بیش از حد جریان، هم خود پاور را ذوب می‌کند و هم عواقب جبران‌ناپذیری را برای قطعات کامپیوتر به وجود می‌آورد. پاورهای امروزی که چند ریل دارند، باید روی ریل ۱۲V+ خود حداقل ۱۸ آمپر را ارائه دهند و جریانی کمتر از این مقدار قابل قبول نیست. نمی‌توان یک برنده‌ی قاطع بین پاورهای دارای یک ریل و بیشتر از آن اعلام کرد. هر یک از پاورها مزایا و معایب خاصی دارند که تصمیم‌گیری را سخت می‌کند. اما باید به این نکته اشاره کرد که اکثر پاورهای جدید بیشتر از یک ریل دارند. در نظر داشته باشید اگر می‌خواهید کامپیوتری با قوی‌ترین سخت‌افزار روز تهیه کنید، بهتر است جانب احتیاط را گرفته و پاوری چند ریله بخرید.

توجه به توان واقعی پاور الزامی می باشد

متاسفانه بعضی از شرکتهای ایرانی عرضه کننده یا واردکننده ، پاور ۲۰۰ تا ۳۵۰ واتی خود را با درج اعداد و ارقام نجومی بر روی لیبل های خود (۵۰۰ تا ۱۰۰۰ وات) به بازار داخلی عرضه می نمایند و تقریبا هیچ مرجع رسمی، ( به دلیل مشکلات حاشیه ای اش ) قادر و یا مایل به پیگیری این موضوع نمی باشد.

صرفا یک کلمه کاملا بازاری می باشد که البته توجیه فنی هم دارد . مثلا عموم پاورها تا لحظه ای که Over Power Protection (اگر پروتکشن داشته باشند!!) آنها فعال شود قادرند حدود۳۰ تا۷۰ درصد بالاترازحدتوان واقعی خود را تحمل کنند. آن هم در مدت زمانی محدود و کمتر از یک دقیقه! ولی این توان پیک ، اصلا و ابدا نباید برای مصرف کننده ملاک انتخاب باشد. خصوصیات و شرایط کارکرد یک پاور در محدوده توان واقعی اش، کاملا با شرایط قرار گرفتن آن در محدوده توان پیک، متفاوت است.

به هم ریختگی کلیه تایمینگ ها، کاهش سرعت عکس العمل پروتکشن ها، افزایش تصاعدی نویز و ریپل، عدم دقت در کنترل خروجی ها و نوسان شدید ولتاژ خروجی و … از مختصر شرایط به وجود آمده برای پاور در محدوده توان پیک می باشد.

● نکته: متاسفانه امروزه حتی در بعضی از سایتهای برندهای معروف جهانی نیز، شاهد درج “عدد” برای عنوان توان پیک هستیم!!! در حالی که اگر نگاه فنی به موضوع داشته باشیم، یک برند معتبر و مدعی تکنولوژی ،می بایست برای توان پیک از عنوان درصد افزوده شده بر مبنای توان واقعی یاد نماید. قطعا این موضوع عنوان عدد برای توان پیک، بر میزان فروش مقطعی ایشان در کوتاه مدت ، تاثیر مثبتی خواهد گذاشت ولی تجربه نشان داده که بازار و مصرف کننده بسیار آگاه و هوشمندانه عمل می نماید و ایشان در درازمدت به سمت برند صادق با مشتری تمایل پیدا می کنند.

تعبیه پروتکشن های ایمنی در مبانی ورودی و خروجی پاور الزامی می باشد

وظیفه و هدف از تعبیه پروتکشن های ایمنی در پاور، جلوگیری از آسیب رسانی پاور به سخت افزار در شرایط خاص می باشد. چرا که این پروتکشنها، در موارد اضطراری و غیر طبیعی که به هر دلیلی ممکن است برای یک پاور به وجود بیاید، با عملکرد سریع خود می توانند مانع از آسیب سخت افزار شما گردند. توجه شما را به نمونه هایی از این پروتکشن ها و خلاصه ای از وظایف آنها جلب می نمایم:

● SCP : در صورت به وجود آمدن اتصال کوتاه درهر یک از شاخه های خروجی ، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود . (Short Circuit Protection)

● OPP / OLP : در حدود تعیین شده در استاندارد ، در صورت افزایش بارمصرفی خارج ازتوان کلی و حداکثر ، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود. (Over Power/Load Protection)

● OVP : در حدود تعیین شده در استاندارد ، در صورت افزایش ولتاژ در هر یک ازشاخه های خروجی،منبع تغذیه به صورت خودکارخاموش شود . (Over Voltage Protection)

● UVP : درحدود تعیین شده در استاندارد ،درصورت کاهش ولتاژ ورودی پاور، منبغ تغذیه به صورت خودکار خاموش شود . (Under Voltage Protection)

● OCP : در حدود تعیین شده در استاندارد ، در صورت اضافه بار خارج از توان معین، بر روی هر یک از شاخه های خروجی ، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود . (Over Current Protection)

● OTP : در حدود تعیین شده در استاندارد ، در صورت اختلال در کولینگ پاور و یا افزایش خارج از محدوده حرارت داخلی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود . (Over Temperature Protection)

سنگین‌تر همیشه بهتر است

حتی اگر حوصله ندارید این نوشته را از شروع تا به اینجا بخوانید، نگران نباشید؛ می‌خواهیم یک راه حل ساده و سریع برای پیدا کردن پاور کامپیوتر خوب به شما معرفی کنیم. حقه‌ی تشخیص هندوانه‌ی رسیده از غیر رسیده را که می‌دانید. وقتی با کف دست به کنار یک هندوانه‌ی رسیده ضربه بزنید، باید صدای دُهُل بدهد! این روش برای انتخاب پاور کامپیوتر هم مصداق مشابهی دارد. چطور؟ ساده‌ است: هر چقدر یک پاور سنگین‌تر باشد، بهتر است! باور کنید شوخی نمی‌کنیم! این یک حقیقت محض است. پاورهای قوی‌تر معمولا از خازن‌های بزرگ‌تر و چوک‌های سنگین‌تری استفاده می‌کنند که در وزن نهایی پاور تاثیرگذار است. به علاوه از آنجایی که فعالیت پاورها با تولید گرما همراه است، در پاورهای خوب از هیت‌سینک‌ (صفحه‌های دفع حرارت) ضخیم و فن‌های بزرگی استفاده می‌شود که به افزایش وزن محصول منجر می‌شوند. بنابراین با چشم بسته هم می‌توانید پاوری که خوب است را از سایر پاورها تشخیص دهید.