کم پیش نیامده که صاحبان آکواریوم‌ها در اولین آکواریوم خود دچار تجربه ناخوشایندی شده و سریعا نااُمید شده باشند. توجه به نکته‌های زیر و برنامه ریزی برای آینده، به افرادی که قصد خرید آکواریوم را دارند کمک می کند که از مشکلات زیادی دوری کنند. در نظر داشته باشید که حتی برای کسی که سال‌ها در زمینه آکواریوم تجربه دارند، آینده نگری ایده خوبی است.
بسياري از معماران و طراحان داخلي تنها به پيش‌بيني مكاني براي قرارگيري آكواريوم بسنده مي‌كنند و از محدوديت استفاده آكواريوم در محيط‌هاي خاص غافلند. بايد توجه داشته باشيد كه به‌كارگيري غيراصولي آكواريوم نه تنها به زيبايي فضا كمك نمي‌كند بلكه با رشد جلبك‌ها منظره زننده‌اي را ايجاد مي‌کنند.
بنابراين جهت طراحي و تعبيه آكواريوم در طرح خود ميبايست عوامل زير را مورد توجه قرار داد:
انتخاب آكواريوم
آكواريوم‌ها را مي‌توان به چهار گونه استوايي، مرجاني (آب شور)، رودخانه‌اي و مردابي طراحي كرد، انتخاب گونه‌اي خاص به شرايط اقليمي مكاني كه آكواريوم در آن قرار مي‌گيرد بستگي دارد. به عنوان مثال انتخاب طرح استوايي مستلزم وجود نور طبيعي مناسب و دماي معتدل است.
در اينجا به‌صورت جداگانه گونه‌هاي مختلف را مورد بر رسي قرار مي‌دهيم.
آكواريوم استوايي
همان طور كه قبلا گفته شد ساختار آكواريوم استوايي به گونه ايست كه نيازمند نور زياد و دماي مناسب است، البته نور بيش از حد نيز باعث رشد نا متجانس جلبك‌ها مي‌شود و به ظاهر آكواريوم لطمه زيادي مي‌زند.
در طراحي اكواريوم استوايي از گياهان آبزي به‌صورت فشرده استفاده و سعي كنيد حتي‌الامكان تمامي نقاط آكواريوم را پوشش دهيد. از گياهان استوايي مي‌توان واليز نريا، كريپتون و برگ سيب را نام برد.
دماي مناسب براي اين آكواريوم 28 تا 32 درجه سانتيگراد است. مرحله بعد انتخاب گونه ماهيان است، گوپي، آنجل، بلك ويدو، نئون و انواع تترا‌ها، ماهيان آكواريوم استوايي را تشكيل مي‌دهند.
آكواريوم مرجاني
همان طور كه از نامش پيداست، آكواريوم مرجاني محيطي پوشيده از مرجان‌ها و صدف‌هاي در يايي است.
آب اين گونه شور است و ميبايست از ماهيان آب شور (دريايي) استفاده كرد. دلقك ماهي، آنجل آنتن دار، خفاش و خروس دريايي مي‌توانند به عنوان ماهيان اين نوع آكواريوم انتخاب شوند.
آكواريوم رود خانه‌اي
همه مي‌دانيم كه رودخانه‌ها پوشيده از قلوه سنگ و صخره‌هاي سنگي هستند، بنابراين سعي كنيد آكواريوم را به شكل كف رود خانه طراحي كنيد، استفاده از تعدادي صخره كوچك آكواريوم را به محيط طبيعي نزديك‌تر مي‌كند.
بهتر است در آكواريوم رودخانه‌اي از ماهيان گوشتخوار استفاده كنيد، ماهيان مناسب اين محيط، اسكار، دراگون، كارد ماهي و انواع سيچلايد‌ها هستند.
استفاده از گياه در اين آكواريوم پيشنهاد نمي‌شود زيرا معمولا توسط ماهيان نابود و ريشه‌كن مي‌شوند. دماي مناسب براي اين آكواريوم 22 تا 28 در جه سانتيگراد با نور ملايم است.
آكواريوم مردابي
ماهيان مناسب اين آكواريوم را فايتر، كت فيش، پوزه خرگوشي و گورامي‌ها تشكيل مي‌دهند. گياه گندمي نيز مناسب‌ترين گياه براي اين آكواريوم است.
بر خلاف تصور مردم راه‌اندازي و نگهداري يك آكواريوم بسيار ساده است و نيازمند داشتن تخصص خاصي نيست. خوشبختانه در ايران به ميزان قابل ملاحظه‌اي فرهنگ نگهداري آكواريوم رشد يافته و افراد زيادي به پرورش و نگهداري اين موجودات دوست‌داشتني روي آورده‌اند.
اندازه
اگر بار اولی است که آکواریوم تهیه می کنید، در هر حالتی از تانک هایی با حجم کمتر از ۴۰ لیتر دوری کنید. در حقیقت مدیریت آکواریوم‌های کوچک بسیار دشوار تر از آکواریوم‌های بزرگ می باشد چرا که کوچکترین تغییرات در شرایط آب می تواند تاثیرات بزرگی را به همراه داشته باشد. همچنین در این اکواریوم‌ها تغییرات دما نیز بسیار سریع است.
لازم به تاکید است ابدا به سمت اکواریوم های آماده و کوچکی که بین ۲۰-۱۰ لیتر هستند، نروید. شاید قیمت و تجهیزات آنان وسوسه کننده باشد اما برای کسی که تجربه ای در این زمینه ندارد گزینه مناسبی نیستند.
اگر حجم آکواریوم شما بیش از ۸۰ لیتر باشد، شانس موفقیت شما بسیار بیشتر خواهد شد.
وزن را در نظر بگیرید
توجه داشته باشید که آکواریومی با حجم آبی بیشتر از ۶۰ لیتر، وزنی بیشتر از ۴۵ کیلوگرم خواهد داشت و باید روی پایه مناسبی قرار بگیرد (میز یا قفسه کامپیوتر شما برای تحمل چنین وزن هایی مناسب نیست!). همچنین آکواریوم را در مکانی قرار دهید که در برابر نور مستقیم خورشید قرار نداشته باشد.
به عنوان یک قانون کلی سعی کنید مکان آکواریوم را طوری تعیین کنید تا تحت تاثیر عوامل خارجی مانند سرما، گرما یا هر عامل دیگری قرار نگیرد.
تعداد ماهی ها
در مورد تعداد و اندازه ماهی‌ها واقع بین باشید. این فاکتور ها اندازه آکواریوم شما را تعیین و در نهایت روی فضای مورد نیاز شما تاثیر خواهند گذاشت. حتی اگر تانک شما اندازه ای بزرگ دارد در ابتدا با ماهیانی که نگهداری ساده و مناسبی دارند شروع کنید. با بالا رفتن تجربه می توانید از ماهیانی که شرایط خاصی را می خواهند نیز نگهداری نمایید.
آکواریوم چه شکل هایی دارد؟
بیشتر آنها مستطیل شکل هستند ولی بعضی‌ها هم مربع. البته تانک‌های پنج ضلعی و شش ضلعی هم وجود دارد. شکل آن به محل قرار گرفتن آکواریوم بستگی دارد. اندازه سطح تانک تعین کننده میزان اکسیژن است که وارد تانک می‌شود که بسیار برای سلامتی ماهی اهمیت دارد. تانک‌هایی با طول افقی بیشتر، فضای بیشتری برای حرکت به ماهی می‌دهند.
آکواریوم دیواری یا زمینی؟
آکواریومی که روی زمین قرار می‌گیرد، هم قیمت مناسب‌تر و هم نگهداری بهتری دارد. برای فضاهای کوچک یا کسانیکه فرزند کوچک در خانه دارند، نوع دیواری بهتر است. ولی تمیز کردن آن به خاطر ارتفاعش، سخت است. همچنین کمبود فضای سطح تانک باعث محدود شدن نوع و تعداد ماهی‌ها می‌شود، قیمت بیشتری هم نسبت به نوع زمینی دارند. در بعضی از مدل‌ها هم، آکواریوم به صورت توکار نصب می‌شود که از دو طرف قابل روئیت است ولی نصب این مدل بسیار زمان‌بر است.
مقدار معقولانه ای پول را برای تهیه آکواریوم خود کنار بگذارید
بیشترین هزینه برای خرید لوازم شروع کار صرف می شود اما در عین حال هزینه هایی بعد از تهیه آکواریوم هم وجود دارند مثل هزینه خرید غذای ماهی ، جا به جایی ماهی ها ، کلر زنی آب و … . اگر بخواهم یک هزینه تقریبی را به شما بدهم باید بگویم که شما باید 50 تا 70 هزار تومان برای داشتن یک آکواریوم متوسط با امکانات جانبی که حجم آن بین 19 تا 37 لیتر است را تهیه کنید . البته این قیمت تنها قیمتی تقریبی است و شاید شما با هزینه ای کمتر بتوانید آکواریوم دلخواهتان را تهیه کنید
در مورد کاشت گیاه و خزه ها در آکواریوم تصمیم گیری کنید
قبل از هر چیز باید بدانید که گیاهان دریایی فقط در آبهای معمولی قابل کاشت اند. گیاهان و خزه ها به کیفیت آب و همچنین سلامت ماهی ها کمک بسزایی میکنند. علاوه بر آن اگر به طور حرفه ای کاشته شوند زیبایی آکواریوم شما را نیز دو چندان خواهند کرد.
البته گیاهان دریایی نیازمند بررسی و امکانات بیشتری هستند مثل نورهای مخصوص که به رشد آنها کمک کند و یا تزریق روزانه کربن دی اکسید . همیشه گیاهانی را انتخاب کنید که از حد آکواریوم شما بزرگتر نباشند نکته دیگر این که ماهیانی انتخاب کنید که گیاهان را نخورند. انواع خاصی از ماهیان گیاه خوارند مثل سیامس که نوعی ماهی تزئینی است . گیاهان پلاستیکی هم مزیت های خاص خود را دارند و در ضمن رنگ و لعاب گیاهان طبیعی را ندارند به علاوه هر چند وقت یک بار می توانید آنها را شست و شو دهید .
نکات ایمنی را درباره ی الکتریسیته آکواریوم رعایت کنید
شما در جاهای مختلفی از آکواریوم نیازمند الکتریسیته و نیروی برق هستید. برای مثال شما نیاز به یک تهویه مناسب هوا دارید که دستگاه آن فقط با الکتریسیته کار میکند و یا مواردی که میخواهید نور خاصی را به فضای داخلی آکواریوم بتابانید به ابزار الکتریکی نیاز دارید. همانطور که قبلا گفتم هرگز از وسایل الکتریکی دست دوم استفاده نکنید وسعی کنید آنها را نو بخرید. هنگامی که تمام وسایل الکتریکی مختص آکواریوم را نصب کردید و از کار کرد درست آنه مطمئن شدید میتوانید برای راحتی و اطمینان بیشتر کلیدهای کنترل آنها را در یک جعبه الکتریکی تعبیه کنید تا اولا تمام کلیدها یک جا و جمع و جور باشند و ثانیا با استفاده از جعبه بسته امکان خطر را به حداقل برسانید. در ضمن به عنوان نکته آخر همیشه یک محافظ الکتریکی را در مدار بین جعبه و جریان برق قرار دهید.
حالا که تمام مراحل فوق را با دقت پیموده اید ماهی ها را درون آکواریوم خود بگذارید و در ایام عید از داشتن چنین آکواریومی لذت ببرید.
